Trudno jest
pisać o zapachu. W języku brakuje słów, które oddałyby wrażenia płynące ze
zmysłu powonienia. Czasem posługujemy się porównaniami (mówimy, że coś pachnie
jak pomarańcza lub jak róża), usilnie poszukujemy przymiotników, ale te, które
znajdujemy nie wydają nam się wystarczająco precyzyjne… Może właśnie dlatego o
perfumach zostało napisanych tak niewiele książek. Bo przecież perfumy rozsądniej
jest wąchać, doświadczać zmysłowo, niż o nich czytać. A jednak. Jest kilka
książek o perfumach i pachnidłach, które wprowadzają nas w magiczny świat
ulotnych zapachów. Oto te, które miałam okazję ostatnio przeczytać.
Perfumy. Uwarunkowania kulturowo-społeczne, Beata
Hoffmann, wyd. Impuls
Monografia Beaty Hoffmann to wnikliwa analiza problematyki
zapachu i jego roli w życiu człowieka. Autorka poszukuje odpowiedzi na pytanie,
czym właściwie jest zapach i jakie znaczenie ma zmysł powonienia. Posługując się
językiem rozprawy naukowej, Hoffmann opisuje historię pachnideł i perfumiarzy
(tzw. „nosów”). Osobne rozdziały poświęca perfumeryjnym flakonom, nazwom
pachnideł i sposobom ich promocji. Wnioski zawarte w książce wynikają z wieloletnich
badań autorki, oparte są na analizach katalogów perfumeryjnych, danych
statystycznych, opracowaniach polskich i zagranicznych. Perfumy Beaty Hoffmann to zatem swoiste kompendium wiedzy o świecie
zapachów zamkniętych w szklanych flakonach. Ale i skarbnica ciekawostek. Jeśli i
Was ciekawi, jak powstają pachnidła, z ilu składników składa się jeden zapach
lub ile kosztują najdroższe perfumy świata – książkę tę serdecznie Wam polecam.
Sekretne życie Chanel No5. Pierwsza biografia
najsłynniejszych perfum świata, Tilar J. Mazzeo, wyd. Znak
Tytuł tej książki mówi sam za siebie. Chociaż o
najsłynniejszych perfumach świata napisano już wiele (w biografiach Coco Chanel
i opracowaniach traktujących o historii perfum w ogóle), to nigdy jeszcze zgrabnej
prostokątnej buteleczce nie poświęcono aż tyle uwagi. Robi to zatem Tilar J.
Mazzeo. I robi to doskonale. Jest rok 1921. Wtedy właśnie powstaje kompozycja legendarnej
„Piątki”. W jakich okolicznościach narodził się pomysł ich stworzenia? Jakie tajemnice
skrywają te legendarne perfumy? I wreszcie – jak to się stało, że dość ciężki i
odważny aldehydowy zapach stał się symbolem kobiecości? Tilar J. Mazzeo udziela
odpowiedzi na te i wiele innych pytań. Wyczerpująco i rzetelnie. Autorka rekonstruuje
historię perfum, zestawiając i konfrontując fakty i mity. Wyjaśnia, na czym
polega fenomen jednego z najbardziej pożądanych zapachów, którego popularność,
pomimo upływu 95 lat od pojawienia się na rynku, nie słabnie. Pozycja obowiązkowa
dla wszystkich wielbicielek zmysłowej Chanel No5.
*
Przy okazji chciałabym Wam polecić jeszcze bardzo
ciekawy artykuł Ilony Rechnio „Tam, gdzie rosną zapachy” z grudniowego numeru „Harper’s
Bazaar” (nr 12(20) grudzień 2014). Autorka opisuje w nim proces zbierania,
prasowania i poddawania działaniu gorącej pary wodnej płatków róż we francuskim
Grasse – głównego składnika legendarnej kompozycji Chanel No5.
Pachnidło. Historia pewnego mordercy, Patrick Süskind,
wyd. Świat Książki
Pachnidło Patricka Süskinda to najsłynniejsza powieść
niemieckiego pisarza. Bohater, Jean-Baptiste Grenouille, sam pozbawiony
zapachu, obdarzony jest genialnym węchem. Zafascynowany zmysłowym światem woni,
postanawia stworzyć najpiękniejsze perfumy na świecie. Aby zaspokoić swoją
obsesję, nie zawaha się nawet zostać mordercą. Książka Süskinda to sprytne
połączenie dobrego thrillera z opisem realiów XVIII-wiecznej Francji. Niezwykle
ciekawą fabułę uzupełniają wyjątkowo dokładne opisy procesu powstawania perfum
i pracy perfumiarzy w Paryżu i Grasse. Süskind skupia swoją opowieść wokół
potęgi zapachu i jego roli w ludzkim życiu: „Ludzie bowiem mogą
zamykać oczy na wielkość, na grozę, na piękno, i mogą zamykać uszy na melodie
albo bałamutne słowa. Ale nie mogą uciec przed zapachem. Zapach bowiem jest
bratem oddechu. Zapach wnika do ludzkiego wnętrza wraz z oddechem i ludzie nie
mogą się przed nim obronić, jeżeli chcą żyć. I zapach idzie prosto do serc i
tam w sposób kategoryczny rozstrzyga o skłonności lub pogardzie, odrazie lub ochocie,
miłości lub nienawiści”. To bez wątpienia jedna z moich ulubionych powieści.
*
W 2006
roku na podstawie książki Patricka Süskinda powstał film Pachnidło. Historia mordercy w reżyserii Toma Tykwera, w którym z
powodzeniem połączono mroczny thriller i misterną rekonstrukcję XVIII-wiecznych
realiów z pasjonującą opowieścią o zapachach. Koniecznie go obejrzyjcie.